Insulinooporność to stan, w którym organizm przestaje prawidłowo reagować na insulinę – hormon kluczowy dla regulacji poziomu glukozy we krwi. W bardziej naukowym ujęciu, jak opisał Shulman (JCI 2000, 106:171), jest to stan, w którym dochodzi do ektopowego gromadzenia się lipidów (tłuszczów) w tkankach innych niż tkanka tłuszczowa. Dzieje się tak z powodu niewydolności tkanki tłuszczowej, która przestaje pełnić swoją funkcję bufora energetycznego, czyli miejsca magazynowania nadmiaru energii.

To może brzmieć skomplikowanie, ale w prostszych słowach powiemy, że insulinooporność oznacza zmniejszenie wrażliwości mięśni, tkanki tłuszczowej, wątroby oraz innych narządów na działanie insuliny. W praktyce oznacza to, że tkanki te nie wykorzystują glukozy z krwi tak efektywnie, jak powinny, co prowadzi do zwiększonego poziomu cukru i insuliny we krwi.

W diagnostyce insulinooporności często wykonuje się test obciążenia glukozą z pomiarem poziomu glukozy i insuliny w różnych punktach czasowych, czyli tzw. krzywą insulinową. U osób z insulinoopornością można zaobserwować nieprawidłowe wyrzuty insuliny – mogą być one zbyt niskie (co oznacza niewystarczającą reakcję organizmu) lub zbyt wysokie (co świadczy o tym, że trzustka pracuje „na wysokich obrotach”, próbując skompensować obniżoną wrażliwość tkanek).

Insulinooporność jest coraz częściej diagnozowana i wiąże się z różnymi problemami zdrowotnymi, takimi jak otyłość, cukrzyca typu 2, zespół metaboliczny czy choroby układu sercowo-naczyniowego. Jednym z kluczowych kroków w jej leczeniu jest zmiana stylu życia – wprowadzenie odpowiedniej diety, regularnej aktywności fizycznej oraz redukcja masy ciała, jeśli to konieczne. Dzięki temu można poprawić wrażliwość tkanek na insulinę i ograniczyć ryzyko powikłań.

Jakie są funkcje insuliny?

• stymuluje wzrost i podział komórek,
• reguluje tworzenie zapasów,
• promuje tworzenie masy mięśniowej i tkanki tłuszczowej,
• pobudza enzymy,
• indukuje syntezę białek,
• obniża stężenie we krwi.

Objawy insulinooporności – sygnały, które warto zauważyć

Insulinooporność to zaburzenie metaboliczne, które rozwija się często stopniowo i początkowo może pozostawać niezauważone. Jednak organizm daje wiele subtelnych sygnałów, które mogą świadczyć o problemach z wrażliwością na insulinę. Objawy te, choć niespecyficzne, mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie i stan zdrowia. Ich wczesne rozpoznanie ma kluczowe znaczenie, ponieważ odpowiednia reakcja – zmiana stylu życia czy wdrożenie leczenia – pozwala spowolnić lub nawet odwrócić proces chorobowy.

• stany depresyjne,
• senność,
• „mgła mózgowa”,
• „ciężka głowa”
• wilczy apetyt,
• uczucie niedojedzenie,
• apatyczność,
• ciemne zmiany skórne na skórze (szczególnie przy szyi),
• bóle stawów,
• bóle mięśni,
• duże problemy z pamięcią,
• tycie ale również liczne nieudane próby z redukcją masy ciała.

Dodatkowo mogą pojawić się dolegliwości kliniczne: stłuszczenie wątroby, podwyższony cukier lub cukrzyca II stopnia, zapotrzebowanie na insulinę, otyłość, cechy lipotrofii, nadciśnienie tętnicze.

Insulinooporność – jak przygotować się do leczenia?

Nawet jeśli widzisz u siebie te wszystkie elementy ani Ty sam, ani żaden dietetyk – specjalista nie powinien stawiać diagnoz. Diagnozę postawić może jedynie lekarz, dietetyk, który współpracuje z lekarzem mówiąc pacjentowi: jak ma jeść i czym ma się kierować. Pamiętaj! Każdy jest specjalistą w swojej dziedzinie. Kierując się na wizytę do lekarza warto mieć przy sobie już wykonane badania:

• tsh, ft3, ft4,
• współczynnik insulinemii i glikemii,
• obliczany wskaźnik homa – ir,
• dożylny test glukozy i insuliny,
• podwójny test dożylnego obciążenia glukozą,
• crp,
• alt, ast,
• kwas moczowy,
• lipidogram,
• CRP,
• lipidogram.

Musimy pamiętać, ze insulinooporność jest chorobą dieto zależną i zazwyczaj pojawia się u osób preferujących dietę wysoko tłuszczową z przewagą cukrów prostych, brakiem aktywności i otyłością trzewną.

Obecnie coraz głośniej mówi się następstwach nieleczonej insulinooporności: otyłość, cukrzyca I i II stopnia, bezdech, choroby sercowo – naczyniowe, zmiany miażdżycowe, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, zespół polistycznych jajników, choroby neurodegeneracyjne w tym parkinson, nadciśnienie tętnicze, podwyższony cholesterol, niektóre nowotwory.

Dlatego osoby będące na granicy tej choroby w szczególności powinieneś uważać na:

• długotrwały stres,
• intensywne odchudzanie,
• mała liczba godzin snu,
• unikać sytuacji stresowych,
• brak sportu (ale nie jest sugerowane, aby osoby, z tego typu schorzeniami przygotowywały się do maratonu). Wyjątkiem są osoby, które są sportowcami. W tej grupie osób insulinooporność zdarza się niezmiernie rzadko,
• brak odpowiednich nawyków żywieniowych, spożywanie produktów mocno przetworzonych,
• palenie i nadmierne picie (alkoholizm),
• niektóre leki: diuretyki, statyny, beta blokery i niektóre tabletki antykoncepcyjne.

Jak sobie poradzić z insulinoopornością?

Z insulinoopornoscią można walczyć na dwa sposoby.

Zmiana stylu życia w połączeniu w niektórych sytuacjach – farmakologii. Jestem zwolenniczką naturalnych metod działania. W sytuacjach, kiedy występuje stan zapalny, kieruję się tym co powtarzał Klimuszko:

Stany zapalne zniszcz przy pomocy nowoczesnej medycyny a przy stanach długotrwałych chorobowych korzystaj z naturalnych metod.

Jeśli chodzi o naturalne metody, do nich należy: dieta o niskim indeksie glikemicznym, systematyczny sport, unikanie stresu, wysypianie, stosowanie ziół mineralizujący nasz organizm.

Jeśli chodzi o farmakologie, to głównie stosuje się metformine. Należy jednak pamiętać o licznych przeciwwskazaniach:

• nadwrażliwość na lek,
• ciąża, laktacja,
• przed rtg lub innym badaniem z wykorzystaniem kontrastu,
• choroby nerek i wątroby, serca
• alkoholizm,
• odwodnienie,
• cukrzyca niekontrolowana.

Ciekawostką jest to, że insulinooporność współgra z chorobami tarczycy, gdyż mają duży wpływ na metabolizm glukozy. Dlatego też większość osób cierpiących na tą chorobę ma również do uregulowania pracę tarczycy.

Wizyta u lekarza przy insulinooporności to konieczność 

Po odbytej wizycie u lekarza, przedstawieniu mu całej dokumentacji medycznej, pacjent powinien udać się do dietetyka, który pokieruje tak żywieniem, aby pacjent wiedział, w jaki sposób się żywić i być świadomy błędów, które popełnia. Dietetyk powinien przeprowadzić wywiad dotyczący stylu życia, predyspozycji genetycznych, przeanalizować wyniki pacjenta, wziąć pod uwagę historię chorobową i obecne schorzenia.

Dieta u osoby chorej na insulinooporność, powinna opierać się na niskim indeksie glikemicznym, ale powinna być tak dostosowana, aby były w niej obecne wszystkie grupy żywieniowe. Powinna opierać się na zdrowych nawykach. Nie powinno od razu ograniczać liczby posiłków. Zacznijmy od 4, a jeśli waga nie będzie się zmniejszać, to zmniejszmy do 3. W początkowych fazach waga może spadać bardzo powoli, ale najważniejsze jest, czy glukoza i insulina jest bardziej lub całkowicie poprawna.

Pamiętajmy również że do diety warto wprowadzić zioła takie jak:

• cynamon,
• berberynę czy liść morwy białej.

Regularnie należy również sprawdzać poziom witaminy B12 i D3, których brak powoduje degradację organizmu. Obecnie bardzo popularna jest dieta DASH. Jest nazywana dietą zdrowotną i opiera się na zdrowych nawykach. Nie ma w niej nic skomplikowanego oprócz nazwy. Dużo warzyw i owoców, mniej mięsa i reszty produktów, brak soli, cukrów oraz przetworzonych produktów. Układając codzienny jadłospis pamiętajmy o zdrowych zamiennikach, niskim ładunku glikemicznym, systematyczności posiłków.

Pamiętajmy osoba zdrowa może jeść zdrowo lub niezdrowo, osoba chora MUSI JEŚĆ ZDROWO.